خونریزی بعد از عمل بینی: دلایل، مراقبت‌ها و درمان

آیا خونریزی بعد از عمل بینی طبیعی است؟

خونریزی خفیف و ترشح خون‌‌آبه در یکی دو روز اول پس از عمل بینی، بخشی طبیعی از روند بهبود زخم‌‌های داخلی و سطحی بینی است و معمولاً جای نگرانی ندارد. این نوع خونریزی معمولاً در ۲۴ تا ۷۲ ساعت اول مشاهده می‌‌شود و به‌‌تدریج کاهش می‌‌یابد. اگر بیمار فعالیت‌‌های سنگین انجام ندهد، سر خود را در وضعیت مناسب نگه دارد و از دستکاری بینی خودداری کند، این خونریزی به‌‌صورت کنترل‌‌ شده ادامه یافته و به‌‌مرور متوقف خواهد شد.

با این حال، لازم است تفاوت میان ترشحات خونی طبیعی و خونریزی غیرعادی به‌‌خوبی شناخته شود. ترشحات طبیعی معمولاً حالت رقیق دارند، به رنگ صورتی یا قهوه‌‌ای روشن هستند و به‌‌صورت آهسته از حفره‌‌های بینی خارج می‌‌شوند. اما خونریزی فعال معمولاً با جریان سریع، رنگ قرمز روشن و حجم زیاد همراه است که ممکن است نشانه اختلال در فرآیند ترمیم یا بروز عارضه باشد. در چنین شرایطی، پیگیری فوری پزشکی توصیه می‌شود.

دلایل خونریزی بعد از رینوپلاستی

خونریزی پس از عمل بینی ممکن است در اثر عوامل مختلفی بروز کند که برخی از آن‌ها به مراقبت‌‌های پس از جراحی بینی مربوط می‌‌شوند و برخی دیگر به شرایط بدنی افراد. شناسایی این عوامل کمک می‌‌کند تا با پرهیز از محرک‌‌ها و رعایت اصول مراقبتی، احتمال خونریزی کاهش یابد و روند ترمیم با آرامش بیشتری طی شود. در ادامه به مهم‌‌ترین دلایل بروز خونریزی بعد از رینوپلاستی می‌پردازیم.

تحریک بینی، عطسه یا فین شدید

در روزهای ابتدایی پس از جراحی، بافت‌های داخلی بینی بسیار حساس و آسیب‌پذیر هستند. عطسه از طریق بینی، فین کردن شدید یا حتی دستکاری ناحیه بینی می‌تواند به باز شدن مویرگ‌های ترمیم‌شده منجر شود و باعث خونریزی گردد. بهتر است در این مدت عطسه از طریق دهان انجام شود و در صورت نیاز به پاک‌سازی ترشحات، از سرم شست‌وشو استفاده شود.

برای پیشگیری از خونریزی‌های مکرر یا عفونت، نحوه شست‌وشوی بینی پس از عمل اهمیت زیادی دارد. اگر هنوز مطمئن نیستید چه زمانی باید شستشو را شروع کنید و چطور این کار را درست انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم راهنمای کامل شست‌وشوی بینی بعد از جراحی را حتماً بخوانید.

مصرف داروهای رقیق‌‌کننده خون

داروهایی مانند آسپرین، وارفارین، برخی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا مکمل‌هایی نظیر ویتامین E، امگا ۳ و جینکو بیلوبا می‌توانند خاصیت انعقاد خون را کاهش دهند. در صورت مصرف این داروها پیش یا پس از عمل، احتمال خونریزی افزایش می‌یابد. معمولاً توصیه می‌شود مصرف این داروها حداقل یک هفته پیش از عمل قطع شود.

فعالیت فیزیکی زودهنگام

بلند کردن اجسام سنگین، ورزش، پیاده‌روی سریع یا هر نوع فعالیتی که موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون شود، ممکن است باعث تشدید خونریزی شود. معمولاً توصیه می‌شود در دو هفته اول، از هرگونه فعالیت سنگین خودداری کرده و با احتیاط از تخت یا صندلی بلند شوید.

خشکی بیش از حد فضای داخل بینی

هوای خشک (به‌ویژه در فصل زمستان یا فضاهای دارای سیستم گرمایشی) باعث خشکی مخاط داخلی بینی می‌شود که می‌تواند منجر به ترک‌های سطحی و خونریزی‌های خفیف اما آزاردهنده گردد. استفاده از اسپری‌های مرطوب‌کننده یا دستگاه بخور می‌تواند در کنترل این وضعیت مؤثر باشد.

عفونت یا التهاب بعد از جراحی

در موارد نادر، عفونت‌های موضعی یا التهاب شدید در بافت‌های بینی می‌توانند باعث آسیب به عروق خونی و در نتیجه خونریزی شوند. این نوع خونریزی اغلب با علائمی مانند تب، تورم غیرعادی، بوی بد یا درد شدید همراه است و نیاز به بررسی و درمان فوری دارد.

فشار خون بالا

افزایش فشار خون، به‌ویژه در افراد با سابقه بیماری‌های قلبی یا استرس بالا، می‌تواند باعث باز شدن مویرگ‌های ترمیم‌شده در بینی شود. کنترل فشار خون با تغذیه مناسب، مصرف داروهای تجویزی و پرهیز از اضطراب می‌تواند در جلوگیری از خونریزی نقش مؤثری داشته باشد.

چه زمانی خونریزی بعد از عمل بینی خطرناک است؟

اگرچه ترشح خون‌آبه یا خونریزی خفیف در روزهای ابتدایی پس از رینوپلاستی طبیعی است، اما در برخی شرایط، خونریزی می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد. تشخیص به‌موقع این نشانه‌ها و اقدام سریع می‌تواند از بروز عوارض بعدی جلوگیری کند. در ادامه به مواردی اشاره می‌کنیم که در صورت بروز، نیازمند بررسی فوری توسط پزشک هستند:

خونریزی شدید و بدون توقف: اگر خونریزی به‌صورت مداوم ادامه دارد، گاز استریل به‌سرعت اشباع می‌شود یا جریان خون شدید است، باید فوراً به مراکز درمانی مراجعه شود.

خروج لخته‌های بزرگ خون از بینی یا دهان: وجود لخته‌های حجیم یا تکرار این اتفاق می‌تواند نشانه اختلال در روند انعقاد خون یا آسیب داخلی باشد.

همراهی خونریزی با علائم هشداردهنده دیگر: بروز تب، درد شدید، تورم غیرطبیعی، بوی نامطبوع یا ترشحات چرکی در کنار خونریزی، ممکن است نشان‌ دهنده عفونت یا التهاب جدی باشد.

خونریزی بعد از هفته اول جراحی: اگر پس از پایان دوره اولیه ترمیم (معمولاً پس از روز هفتم) دوباره دچار خونریزی شوید، این موضوع نیازمند ارزیابی بالینی دقیق است.

تکرار مداوم خونریزی در بازه‌‌های مختلف زمانی: حتی اگر هر بار خونریزی خفیف باشد، ولی به‌‌طور مکرر تکرار شود، باید علت آن مشخص شده و در صورت نیاز اقدامات درمانی انجام گیرد.

راهکارهای کاهش و کنترل خونریزی بعد از عمل بینی

برای جلوگیری از خونریزی پس از رینوپلاستی و کمک به روند طبیعی ترمیم، رعایت برخی اصول مراقبتی کاملاً ضروری است. بیشتر موارد خونریزی خفیف با چند اقدام ساده قابل پیشگیری یا کنترل هستند. در ادامه مهم‌ترین راهکارهای کاهش خونریزی پس از عمل بینی را معرفی می‌کنیم:

رعایت صحیح حالت خوابیدن

در روزهای اول بعد از جراحی، هنگام خواب یا استراحت باید سر کمی بالاتر از سطح بدن قرار گیرد. استفاده از دو بالش زیر سر یا تخت با شیب مناسب کمک می‌کند فشار خون در ناحیه بینی کاهش یافته و از خونریزی جلوگیری شود.

اجتناب از فین کردن، خم شدن یا عطسه از راه بینی

فشار داخلی بینی از طریق فین کردن شدید، خم شدن ناگهانی یا عطسه از راه بینی می‌تواند مویرگ‌های ترمیم‌شده را تحریک کرده و منجر به خونریزی شود. توصیه می‌شود عطسه از راه دهان انجام شود و در صورت نیاز به پاک‌سازی بینی، تنها از سرم شست‌وشوی ملایم استفاده شود.

استفاده از کمپرس سرد روی گونه‌ها

قرار دادن کمپرس سرد (نه یخ مستقیم) روی گونه‌ها و اطراف بینی در ۴۸ ساعت اول پس از عمل می‌تواند با منقبض کردن عروق، احتمال خونریزی را کاهش دهد. این کار همچنین به کاهش تورم و کبودی کمک می‌کند.

برای بررسی دقیق‌تر علل، مدت ماندگاری و روش‌های کنترل کبودی و تورم، مطالعه مقاله راهکارهای تورم و کبودی بعد از جراحی بینی توصیه می‌شود.

استفاده صحیح و به موقع از داروهای تجویز شده

رطوبت کافی داخل بینی از خشک شدن مخاط، ایجاد ترک و در نتیجه خونریزی جلوگیری می‌کند. استفاده منظم از اسپری‌های سالین (سرم نمکی) یا ژل‌های مرطوب‌کننده بینی طبق دستور پزشک بسیار مؤثر است.

کنترل فشار خون و کاهش استرس

افزایش ناگهانی فشار خون، چه به‌دلیل استرس و چه به‌دلیل مشکلات زمینه‌ای، می‌تواند باعث پاره شدن عروق ترمیم‌شده شود. کنترل فشار خون، استراحت کافی و دوری از تنش‌های روحی در این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد.

پرهیز از مصرف سیگار، قهوه و داروهای ضد انعقاد

سیگار و کافئین باعث تنگی عروق و اختلال در روند ترمیم بافت‌ها می‌شوند. همچنین مصرف داروهای ضد انعقاد (مانند آسپرین یا ایبوپروفن) بدون هماهنگی با پزشک می‌تواند خونریزی را تشدید کند. خودداری از این موارد، روند بهبود را تسریع می‌کند و احتمال عوارض را کاهش می‌دهد.

چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟

در دوران پس از جراحی بینی، بروز علائم خفیف مانند تورم، کبودی یا ترشح خونابه طبیعی است؛ اما گاهی اوقات برخی نشانه‌ها ممکن است نشان‌دهنده بروز یک مشکل جدی باشند که نیاز به مداخله پزشکی دارد. تشخیص به‌موقع این علائم و اطلاع‌رسانی درست به پزشک، از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری خواهد کرد.

علائم هشدار که باید جدی گرفته شوند:

• خونریزی مداوم یا شدید که پس از چند دقیقه فشردن گاز متوقف نمی‌شود.
• خروج لخته‌های خون بزرگ یا مکرر از بینی یا گلو
• بروز تب بالا (بیش از ۳۸ درجه) همراه با لرز
• ترشح چرکی، بوی بد از داخل بینی یا احساس درد غیرعادی
• تورم شدید، قرمزی گسترده یا درد ضربان‌دار در اطراف بینی و گونه‌ها
• سرگیجه، تپش قلب یا ضعف ناگهانی به‌ویژه در کنار خونریزی

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنید؟

• اگر خونریزی با فشار بالا و بدون توقف ادامه دارد.
• اگر همراه با خونریزی دچار تنگی نفس، افت فشار یا غش شوید.
• اگر علائم عفونت سیستمیک مانند تب بالا و ضعف شدید دارید.
• اگر احساس می‌کنید تنفس از راه دهان نیز دشوار شده یا انسداد کامل بینی دارید.